Boek over Erdalfabriek

Amersfoorter Jan Carel van Dijk presenteerde op 2 november in De Nieuwe Stad zijn nieuwe boek over de geschiedenis van één van de grootste en meest unieke merkartikelenbedrijven die Nederland ooit heeft gekend, het Erdalconcern. De voormalige Prodentfabriek maakte daar deel van uit en uiteraard komt het ontstaan van De Nieuwe Stad in en rondom de oude fabriekspanden ook aan de orde. Het eerste exemplaar van ‘Erdalfabriek, glansrijk middelpunt van Nederland’ werd uitgereikt aan Michel Schoonderbeek, oprichter van Schipper Bosch; de huidige eigenaar van de fabriekspanden.

 

Omroep EVA maakte een reportage over de presentatie van ‘Erdalfabriek, glansrijk middelpunt van Nederland’.

 

In De Stad Amersfoort verscheen een interview met auteur Jan Carel van Dijk:

“Aan de Eem ligt De Prodentfabriek waar MBO-leerlingen worden onderwezen, ondernemers hun droom verwezenlijken en bezoekers met vele activiteiten kunnen worden verrast. En dat allemaal in gebouwen die in 1937 in gebruik werden genomen door NV. Maatschappij voor Wasverwerking Erdal. Jan Carel van Dijk poetste haar geschiedenis op met het boek ‘De Erdalfafbriek, glansrijk middelpunt van Nederland’ als resultaat.

“De dynamische geschiedenis van het inmiddels tachtig jaar oude fabriekscomplex is enige tijd geleden dankzij projectontwikkelaar Schipper Bosch voortgezet. Een geschiedenis die een tijdspanne overbrugt van Peli-producten via de unieke fluoridetandpasta tot een multifunctioneel, eigentijdse incubator voor onder meer early adopters plus gevestigde bedrijven en instellingen. De NV. Maatschappij voor Wasverwerking Erdal verhuisde destijds naar dit deel van de stad. Bekende producten waren schoencrèmes, wrijfwas, schuurpoeder, poetsextract, kachelpasta en vliegenvangers. Allemaal onder eigen merknamen.


“PELIKAAN
 Erdal is herkenbaar aan het beeldmerk met de pelikaan. „Dit van origine Duits bedrijf had aanvankelijk een kikvors als beeldmerk”, opent Van Dijk. Voor hem ligt het boekwerk ‘De Erdalfabriek, glansrijk middelpunt van Nederland’ dat hij schreef en samenstelde. „Al vóór dat de fabriek volledig in Nederlandse handen kwam, werd de kikvors ondergedompeld om plaats te maken voor de pelikaan. Pelikanen golden in het vroege christendom als symbool van opofferende moederliefde. Verzorgend zullen we maar zeggen.” Twee tegels uit 1957 met dit logo zijn bewaard gebleven. Eén is ingemesteld in het Fluor-gebouw terwijl de ander één van de entreeruimtes siert op de plek waar ooit de prikklok was bevestigd. En zo krioelt het van leuke weetjes in het boek van Van Dijk dat op 2 november in De Prodentfabriek wordt gelanceerd. De titel van het boek is afgeleid van bekende reclame-uitingen in de vijftiger en zestiger jaren. Het slaat op de glansproducten waar het allemaal mee begonnen is en het is tevens een knipoog naar het feit dat in Amersfoort het kadastrale middelpunt van ons land lag.

“Directeur Johan Wolbers Sr. van Erdal had, zoals uit het boek blijkt, een goed en modern beeld voor ogen voor de nieuwe fabriek: een logistiek goed in elkaar zittend fabriekprocedé. Architect Philip Anne Warners kreeg de opdracht het ontwerp te verzorgen. Het werd een zeer moderne fabriek, bestaande uit een blikdrukkerij, een blikemballagestraat, een wassmelterij en -gieterij, een inpakkerij, een kantoorgebouw, een laboratorium en een conciërgewoning. „Behalve de producten maakte men de verpakkingen zelf in de letterlijke betekenis van het woord”, aldus Van Dijk die in dit boek een vlotte pen hanteert.


“HOOGTIJDAGEN
 „Met het bedrukken van de verpakkingen kon Wolbers direct inspelen op de prijspolitiek van zijn concurrenten, dat gaf zijn ondernemersgeest extra glans. Zijn bedrijf groeide en groeide. In de jaren zestig beleefde Erdal haar hoogtijdagen. Begin jaren zeventig werd Erdal door Sara Lee overgenomen. De fabriek maakte in z’n nadagen uitsluitend tandpasta onder verschillende namen. De productie van veel producten werd overgebracht naar fabrieken in Frankrijk en Engeland. De dynamiek in Amersfoort verdampte langzaam. In 2012 werd de deur definitief vergrendeld.

Het boek is vanaf 2 november in de betere boekhandels te koop voor € 14,95.”

 

Bron: Arjan Klaver, De Stad Amersfoort